Heersers over de Andes

Velen kennen de naam "Inca's" of "Inka's". Heel veel meer dan dat dit volk Machu Picchu bouwde is er vaak echter niet over geweten. Toch slaagde dit volk er in om in de loop van iets meer dan 1 eeuw (15de eeuw) een gigantisch rijk uit te bouwen dat steunde op een heel vernuftig staatssysteem en daarnaast sectoren als de wetenschap, kunst en architectuur tot volle bloei te laten komen.

Belang van de Inca's in Zuid-Amerika?

Wat is eigenlijk de rol en het belang van de Inca-cultuur op het Zuid-Amerikaanse continent geweest ? De Inca’s worden immers door velen en vooral door het grote publiek als de ultieme en hoogste culturele uiting van het continent beschouwd, maar wat is hier van aan ? We schetsen hiervoor het historische verloop op het continent en situeren daarin de Inca-cultuur.

De Inca-maatschappij in detail

We bekijken in de special ook even de Inca-maatschappij zelf in detail. Hoe was die maatschappij opgebouwd, hoe functioneerde ze en hoe kon ze blijven werken eenmaal het rijk gigantisch groot was geworden ? Waarop was de maatschappij, de economie vooral gebaseerd ? Enkele opvallende vaststellingen stellen de hele Inca-maatschappij hier in een uniek daglicht.

De grote verwezenlijkingen

Tot slot kunnen we even een aantal van de grootste en meest intrigerende verwezenlijkingen van de Inca’s bekijken in een aantal verschillende sectoren zoals hun befaamde architectuur, de wetenschap en de kunst.

Blijft er van het rijk en de kennis nog iets over?

Amper een eeuw na de komst van de Spanjaarden was ongeveer 80 % van de Inca’s verdwenen, hetzij door gevechten, hetzij door ziektes die door de Spanjaarden waren meegenomen en waartegen de Inca’s niet bestand waren (bijvoorbeeld pokken, griep), hetzij door zware arbeid in de mijnen in opdracht van de Spanjaarden. Wat nog van de Inca-bevolking overbleef raakte stilaan meer en meer vermengd met Spaans bloed. Vandaag de dag wordt bijna 40 % van de bevolking van Peru gevormd door de groep van de mestiezen, van gemengd Spaans-Indiaans bloed.
Daarnaast bestaat echter nog steeds een groep van ongeveer 45 % van de bevolking uit afstammelingen van de Inca’s (of onderworpen volkeren): de indígenas of inheemse bevolking.

In de eeuwen volgend op de conquista, de verovering van het Inca-rijk door de Spanjaarden, spanden deze laatsten zich uitermate in om de Inca’s en de andere lokale volkeren hun leefwijze en zienswijze op te leggen. In de eerste plaats werd hierbij de religie aangewend, en uiteraard de taal. Verder werden gewoontes en technieken uit Europa aan de autochtone bevolking opgelegd. Hierdoor ging veel van de vroegere kennis en de vroegere gebruiken verloren.

Toch kunnen we vandaag de dag nog steeds elementen zien van de gebruiken, het geloof en de wereldbeschouwing van de Inca’s die door de eeuwen heen zijn overgeleverd en bewaard gebleven of verweven zijn geraakt met de Spaanse gebruiken.

• geloof in apus (heilige bergen), huacas (heilige plaatsen)
• gebruiken tijdens feestdagen en ceremonieën: sprenkelen van vuurwater, gebruik van coca-bladeren
• kostuums bij feesten: spot met de Spanjaarden en hun kostuums
• culinaire gerechten: cuy (Guinees biggetje, soort cavia), chicha (maïsbier), veel soorten aardappelen, maïs, ají (pikante pepers)
• de taal: quechua

Er worden nog steeds mooie stoffen geweven, de edelsmeedkunst brengt nog steeds mooie sieraden voor en hetzelfde geldt voor de pottenbakkerskunst. De enorme kennis en handigheid in de architectuur wordt vandaag de dag echter niet meer toegepast. Waarom en hoe deze kennis verloren raakte blijft een open vraag.